fbpx

Vijf jaar geleden trad de succesvolle Nederlandse pianist Hannes Minnaar al één keer op met Amsterdam Sinfonietta, ter vervanging van Ronald Brautigam. Meteen daarna nodigde het orkest Hannes uit als solist voor een volledige tournee en dat gaat nu eindelijk gebeuren: deze maand reizen ze samen door het land met Chopins Tweede pianoconcert.

Hannes kan zich dat ene concert met Sinfonietta nog heel goed herinneren. ‘Het was een eer om Mozarts Zeventiende pianoconcert in Es groot met dit fantastische orkest te spelen, maar het was waanzinnig moeilijk om Ronald te vervangen. Ik weet nog steeds niet of het verstandig was, maar ter voorbereiding ben ik destijds naar het eerste concert met Ronald gegaan. Ik vond het prachtig en was volledig overtuigd, maar ook een beetje in de war. Het was zó anders dan mijn eigen interpretatie van dat pianoconcert. Ik heb me er van tevoren best een beetje zorgen om gemaakt, vooral ook omdat ik maar één repetitie met het orkest had. Maar gelukkig was Sinfonietta heel flexibel en is het goed afgelopen. Ik zie er enorm naar uit dat ik dit keer mijn ‘eigen’ tournee heb en dat we samen een paar dagen kunnen repeteren. De keus om Chopins Tweede pianoconcert uit te voeren was een voorstel van Sinfonietta, een voorstel waar je als pianist alleen maar ja tegen kan zeggen!’


Chopin met strijkers

‘Ik heb de twee pianoconcerten van Chopin de afgelopen tien jaar meerdere keren gespeeld en het is iedere keer heerlijk om weer terug te keren naar deze prachtige muziek. Chopin componeerde het Tweede pianoconcert (dat chronologisch gezien eigenlijk zijn eerste pianoconcert was) toen hij nog in Polen woonde en het is eigenlijk onvoorstelbaar dat een negentienjarig jongetje al zulke mooie muziek schreef. Alles zit er al in: de melodieën zijn prachtig en je hoort de invloeden van de belcanto opera. Het is een echt virtuozenconcert, maar de passages zitten vol raffinement en kleur en er gebeurt veel in de binnenstemmen. Het is een heel nobele virtuositeit, vulgair of agressief wordt het nooit. Het orkest heeft de eervolle taak deze prachtige muziek vooral te begeleiden, want het concert gaat echt over de piano – veel meer dan in de pianoconcerten van bijvoorbeeld Mozart, Beethoven en zelfs Rachmaninoff. Het tweede deel van Chopins Tweede pianoconcert is trouwens heel bijzonder. De recitatief-achtige gepassioneerde melodie in de pianosolo wordt begeleid door betoverende tremolo’s van de strijkers en dat geeft een bijzonder dramatisch effect.

Het is een echt virtuozenconcert, maar de passages zitten vol raffinement en kleur en er gebeurt veel in de binnenstemmen.

‘Samen met Amsterdam Sinfonietta speel ik dit concert voor het eerst in de versie voor piano en strijkorkest. Ik ken de bewerkingen voor strijkers wel. Je kan het ook met strijkkwartet of strijkkwintet spelen en dat heb ik wel eens gedaan met het Eerste pianoconcert, maar het Tweede pianoconcert is eigenlijk nóg geschikter voor een versie met strijkers. Dit concert is iets ingetogener, de opening van het orkest is heel intiem. Waar je de blazers wellicht een beetje zult missen tijdens de wat pompeuze, symfonische opening van het Eerste pianoconcert is dat bij dit tweede concert niet het geval: de kleur wordt sowieso al bepaald door de strijkers.’



Breekbare kamermuziek zonder dirigent

‘Ik vermoed dat het een groot voordeel is om Chopins concert zónder dirigent uit te voeren, zeker met een orkest als Sinfonietta dat bijna altijd zonder dirigent werkt. De musici van Sinfonietta zijn gewend om vooral goed naar elkaar te luisteren en om samen te spelen zonder dat iemand de maat slaat, eigenlijk net zoals bij kamermuziek. Wat dat betreft zie ik ook enorm uit naar de samenwerking met gastconcertmeester Anthony Marwood die een fantastische kamermusicus is. Ik ken hem nog niet persoonlijk, maar ik heb veel bewondering voor hem en zijn opnames met het fantastische Florestan Trio. Ik heb er alle vertrouwen in dat het zonder dirigent helemaal goed komt. Chopins muziek is heel pianistisch – het ligt heel natuurlijk in de hand – maar is toch ook breekbaar, en daarin ligt wel een uitdaging. Ik zal nooit vergeten wat mijn leraar Jan Wijn ooit tegen mij zei: “Chopin is eigenlijk een moeilijk soort Mozart”. En inderdaad is Chopin net als Mozart óók een componist waarbij ieder misslagje direct een smetje is op de uitvoering. Dat is bijvoorbeeld veel minder het geval wanneer je bij Liszt of Rachmaninoff in het vuur van de strijd wel eens een verkeerde noot aanslaat.’



Hannes Minnaar





Pleyel als inspiratiebron

Als Chopin kon kiezen, dan speelde hij het liefst op een instrument van de beroemde Franse pianobouwer Pleyel. Pleyels piano’s stonden bekend om hun subtiele, lichte toets en ongekende nuance. Precies goed voor Chopins verfijnde virtuoze muziek. Als Hannes Minnaar kon kiezen, dan zou hij Chopin ook het liefst op een Pleyel spelen. ‘Juist omdat Amsterdam Sinfonietta zo’n wendbaar orkest is, leek het mij een goed idee om deze tournee op een Pleyel te spelen. Sinfonietta reageerde enthousiast, maar we realiseerden ons ook meteen hoeveel praktische complicaties dat met zich mee zou brengen.

Bij Chopin kan een moderne piano helemaal zichzelf zijn, terwijl je bij Mozart en Beethoven echt met vertaalkwesties zit.

Alleen al het vervoer en de stemming van de piano versus het orkest… Bovendien kan je Chopins muziek ook uitstekend op een moderne Steinway spelen. Bij Chopin kan een moderne piano helemaal zichzelf zijn, terwijl je bij Mozart en Beethoven echt met vertaalkwesties zit. Ik zal deze tournee dus niét op een Pleyel spelen, maar de klank van zo’n historische piano is wel mijn inspiratiebron. En stiekem zin ik nog op een geniaal plannetje om toch één van de concerten op een Pleyel te spelen.’

Noortje Zanen

An

De Slavische ziel

Gastconcertmeester Anthony Marwood speelt de Nederlandse première van een gloednieuw strijkerswerk. Pianist Hannes Minnaar toont Chopins Slavische ziel in zijn Tweede Pianoconcert.

Bekijk ook

  • Chopin ontroert

    Chopin heeft bijna geen muziek voor strijkers gecomponeerd, maar gelukkig schreef hij rond zijn twintigste wel een paar prachtige werken voor piano en orkest. Ter illustratie van de kracht van Chopins melancholische muziek hebben we twee films geselecteerd: een aandoenlijke komedie over een excentrieke oude dame en een aangrijpend oorlogsdrama van Roman Polański.

    • Strijkersmuziek en film

Ontvang de nieuwsbrief

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws.