De Turks-Oostenrijkse tenor Ilker Arcayürek ziet enorm uit naar de samenwerking met Amsterdam Sinfonietta. Het is niet alleen zijn debuut bij het orkest, hij treedt ook voor het eerst op in het Muziekgebouw en het is de eerste keer dat hij Brittens Serenade zingt.
Tekst: Noortje Zanen
Ilker Arcayürek kent het Muziekgebouw wel, maar zijn debuut in deze zaal kon niet doorgaan door de pandemie. Precies een jaar geleden zou hij optreden in de eigentijdse opera Das Jagdgewehr van Thomas Larcher, maar tijdens de tweede repetitie werd de productie stilgelegd vanwege de eerste lockdown in Nederland. ‘Ik ben ontzettend blij dat mijn debuut in het Muziekgebouw met Amsterdam Sinfonietta wél door kan gaan’, vertelt Ilker Arcayürek tijdens een energiek interview via Zoom, nippend aan zijn glas koude ochtendkoffie, waarbij hij voor de zekerheid nog even lachend vermeld dat er dus geen bier of whisky in zijn glas zit.
‘Ik verheug me op de samenwerking en ik heb zin om weer in deze mooie zaal te zingen. Ik ken Sinfonietta alleen van opnames en ik vind dat ze heel mooi spelen. Wat me enorm aanspreekt is dat ze zonder dirigent werken, dat is zo’n andere manier van musiceren en communiceren. Veel intiemer en directer! Het zal voor mij de eerste keer zijn dat ik soleer met een orkest onder leiding van de concertmeester, dus ik ben benieuwd hoe dat zal gaan. Het musiceren met een iPad in plaats van bladmuziek, een speciaal verzoekje van het orkest, is voor mij trouwens ook een primeur. Wat dat betreft ben ik best een beetje ouderwets: ik hou ervan om de papieren partituur in mijn handen te hebben. Maar waarschijnlijk went het heel snel.’
Voetballen met colablikjes
Ilker heeft, naar eigen zeggen, een iets andere achtergrond dan veel andere professionele musici. Hoewel hij is opgegroeid in een gezin waarin muziek een belangrijke rol speelde, koos hij pas laat voor een carrière als zanger. ‘Ik was vijf toen we van Istanbul naar Wenen verhuisden en de belangrijkste reden om dat te doen had alles te maken met muziek: mijn ouders wilden graag dat mijn zus en ik zouden opgroeien in een omgeving waarin klassieke muziek een belangrijke rol speelde en dan is Wenen natuurlijk een uitstekende keus. Op school kreeg ik pianoles en toen ik moest kiezen tussen ensemblelessen of een koor koos ik voor het jongenskoor. Eigenlijk vooral omdat mijn leraar vond dat mijn stem goed in het koor zou passen. Op de dag dat ik auditie moest doen bij het Mozart Knabenchor Wien zag ik dat de jongens in de pauze hun colablikjes pletten om daarmee te gaan voetballen. Wat een energie en wat een groepsdynamiek, daar wilde ik ook bij horen!’
“Wat dat betreft ben ik best een beetje ouderwets: ik hou ervan om de papieren partituur in mijn handen te hebben”
‘Hoewel ik dus altijd veel plezier heb gehad in het zingen in diverse koren, was het vooral een leuke hobby. Pas toen verschillende vrienden en experts me aanmoedigden om zanglessen te nemen omdat ze veel vertrouwen hadden in mijn stem werd het serieuzer. Maar helaas kon ik niet naar het conservatorium, door omstandigheden moest ik op mijn zeventiende noodgedwongen stoppen met mijn opleiding omdat ik geld moest verdienen. Mede dankzij mijn Servische vriend Ninad (die ik in het Arnold Schönberg Choir heb ontmoet en met wie ik avonden lang naar legendarische opera-opnames heb geluisterd) heb ik uiteindelijk tóch nog zanglessen genomen bij Sead Buljubasic. Na twee jaar deed ik mee aan een zangconcours waarna ik werd uitgenodigd om auditie te doen voor de Internationale Opera Studio Zürich. En zo is het balletje gaan rollen.’
Voor het eerst in het Engels
Ilker Arcayürek heeft zich niet alleen ontwikkeld tot een veelgevraagd operazanger, het oratorium- en liedrepertoire speelt ook een belangrijke rol in zijn carrière. ‘Het oratoriumrepertoire ken ik natuurlijk door en door dankzij mijn koorverleden, deze muziek zit echt in mijn bloed. Later kwam daar ook het liedrepertoire bij, voor mij is dat de allerbeste manier om mij te uiten en om mijn muzikale stem te laten horen. De Serenade van Benjamin Britten hoort natuurlijk ook thuis in het liedrepertoire, maar toch heb ik dit stuk nog nooit eerder gezongen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met mijn Weense achtergrond, Britten staat niet vaak op het programma in de Weense concertzalen.’
‘Overigens is het niet alleen mijn Britten-debuut, het is ook de eerste keer dat ik een Engelstalige solo zing! Wat dit stuk extra bijzonder maakt is de toevoeging van een belangrijke hoornsolo. Amsterdam Sinfonietta heeft hoornist Felix Klieser uitgenodigd. Ik ken hem niet persoonlijk, maar ik vind zijn cd-opnames prachtig. Grappig genoeg stond zijn nieuwste cd “Baroque Arias for Horn (Beyond Words)” laatst aangekondigd in een magazine direct naast de aankondiging van mijn eigen nieuwe cd “Frans Schubert. The path of life”. Toevallig hè?’
De mens & de natuur
‘Brittens Serenade begint en eindigt met precies dezelfde partij voor solo hoorn, dat vind ik mooi, dan is de cirkel weer rond. Als luisteraar word je meteen meegetrokken in het verhaal, de hoorn geeft het eerste signaal, de verbeelding doet de rest. Brittens verzameling van gedichten gaat over de natuur en de plek van de mens in de natuur. Met relatief eenvoudige muzikale middelen schetst hij treffende beelden, waarbij de muziek uitbeeldt waar de tekst over gaat. Als ik in het eerste lied Pastorale bijvoorbeeld zing over “the fainting sun” dan antwoordt de hoorn met een “naar beneden vallende reeks tonen” die de ondergaande zon verklanken. Ik vind de Serenade een meesterwerk en ik ben blij dat ik het samen met Sinfonietta en Felix Klieser mag uitvoeren in het Muziekgebouw. Het publiek zit erbij in mijn verbeelding. Ik streef er altijd naar om mensen te raken met de muziek die ik zing, en dat zal ik nu dus ook proberen.’
