Hoewel videoclips al decennialang een groot succes zijn in de popwereld, zijn ze nog vrij zeldzaam in de klassieke muziekscene. De muziekfilms van Amsterdam Sinfonietta zijn een opvallende uitzondering. Recentelijk verscheen de nieuwste film One Zero Six Zero. Wat maakt deze klassieke muziekvideo zo anders dan de gebruikelijke concertregistraties, en wat zijn de uitdagingen? We vroegen het aan filmmaker en portretfotograaf Maarten Corbijn, die samen met cameraman en producer Georgios Rietveld inmiddels vijf films voor Sinfonietta heeft gemaakt.
Dansend duo
Corbino is de artiestennaam van Maarten Corbijn en zijn Corbino Bijbel uit 2021 wordt beschouwd als een van de mooiste Nederlandse fotoboeken ooit gepubliceerd. NRC beschreef in een recensie dat Corbino’s werk vol is van verhalen die aan betekenis winnen als je er opnieuw naar kijkt, op zoek naar de grote verhalen achter de beelden. En dat geldt ook voor de korte muziekfilms die hij samen met zijn compagnon Georgios Rietveld heeft gemaakt voor Amsterdam Sinfonietta. Je wilt ze steeds opnieuw bekijken en iedere keer zie en hoor je weer andere details.
‘Het is geweldig dat Amsterdam Sinfonietta ons vertrouwt en ons keer op keer de kans geeft om nieuwe films te maken’, vertelt Corbijn enthousiast. ‘Georgios en ik hebben sowieso al veel moois gemaakt samen, van videoclips en muziekfilms tot commercials en andere korte films, zoals een achtergrondprojectie voor harpiste Lavinia Meijer. We voelen elkaar zó goed aan, dat je wel van een dansend duo op de set kan spreken. We werken met slechts één camera, dat maakt het helder, geordend en relatief rustig op de set.’
Naast “rust op de set” heeft het filmduo nog meer wensen voor een optimale werkomgeving. ‘Een goede sfeer is heel belangrijk en we hebben ook het vertrouwen van de musici nodig. En er moet natuurlijk voor iedereen genoeg te eten en te drinken zijn’, vult Corbijn lachend aan. ‘Met veel plezier hebben we inmiddels al vijf films voor Sinfonietta gemaakt, waaronder de roadmovie Strings in Italië, een Tango-film met professionele dansers erbij en een film in Zeeland op meerdere locaties. Het verliep altijd in goede harmonie en op basis van onderling vertrouwen. We hebben alles gedraaid in knisperend zwart-wit. Niet alleen omdat wij daar veel ervaring mee hebben, maar ook omdat alles dan tot de essentie wordt teruggebracht; de lijnen in de gezichten worden duidelijker waardoor de emotie voelbaarder wordt en de kleding van de musici sluit ondanks de variatie mooi op elkaar aan. Anders dan bij de gebruikelijke concertregistraties – die veelal gedraaid worden in één statische orkestopstelling – zoeken wij naar dynamiek en spannend licht. Wij willen graag muziekfilms maken die je heel vaak wilt bekijken omdat je steeds weer nieuwe dingen ziet, waardoor je de muziek iedere keer weer anders ervaart!’
One Zero Six Zero
Ook in de nieuwste muziekfilm One Zero Six Zero, waarin Bachs dubbelconcert BWV 1060r voor twee violen centraal staat, voegen Rietveld en Corbijn met hun beelden veel méér toe dan mogelijk is met standaard concertregistraties. Doordat de camera precies op de juiste muzikale momenten inzoomt op de bewegingen en de gezichtsuitdrukkingen van de musicerende orkestleden raak je als toeschouwer nauw betrokken bij de verschillende emoties van de spelers. Een kleine glimlach naar een collega, een korte frons bij een lastige passage, of een geconcentreerde blik voorafgaand aan een uitdagende solo: al die beelden voegen iets toe aan de muzikale beleving van de muziek. En dat is precies de bedoeling. ‘Kennis van de partituur is essentieel voor het maken van onze muziekfilms’, zegt Corbijn. ‘We bestuderen de partituur zeer grondig en die staat vol met onze aantekeningen met viltstiften in alle kleuren, om vat te krijgen op alle partijen, accenten en tempoveranderingen. Wat daarbij uiteraard helpt is dat we beiden enorme muziekliefhebbers zijn. Georgios zit geregeld achter de piano en ik heb vele jaren piano- en vioolles achter de rug. Een strakke voorbereiding is ook heel belangrijk. Van tevoren bedenken we welke shots we nodig hebben in welke volgorde, we tekenen de lichtposities uit en we maken een choreografie van de juiste posities en bewegingen van de musici. Daarbij was het van groot belang dat de twee protagonisten van de film, de solisten Candida Thompson en Simone Lamsma, precies in de juiste verhouding tot de rest van de groep stonden. En door de twee cellisten niet naast elkaar maar achter elkaar te plaatsen ontstaat er ook een andere dynamiek.’
Uiteraard staat Bachs muziek centraal in One Zero Six Zero, en dat maakte deze filmopdracht voor Maarten Corbijn extra bijzonder. ‘Als domineeszoon met een jeugd vol van Bach en Händel, gaan er bij mij bij deze muziek emoties spelen die aan het religieuze grenzen. Dat maakte deze missie anders. Ik wilde zo graag dát ontroerende gevoel op beeld krijgen, laten zien wat ik erbij ervaar: de zuiverheid, de wederkerigheid, de melancholie en de mathematische gratie van de lijnen. Daarom probeer ik de kijker zo dicht mogelijk bij de spelers te brengen om zo de bewegingen en emoties te kunnen ervaren, zonder het geheel uit het oog te verliezen. Wij hopen met onze beelden iets extra’s toe te voegen, waardoor de kijker Bachs geniale muziek nóg intenser zal beleven en er een 1+1=3 ervaring ontstaat.’
Noortje Zanen
Bekijk de muziekfilm One Zero Six Zero gratis in De Salon
